Eis 5 miljoen boete tegen Dow Terneuzen

MIDDELBURG - Het Functioneel Parket heeft vandaag in de rechtbank in Middelburg een boete van 5 miljoen euro geëist tegen Dow Benelux uit Terneuzen omdat uit onderzoek blijkt dat de veiligheidscultuur bij het bedrijf tussen juni 2005 en juli 2008 slecht was.

"Ongewenste, onveilige en gevaarlijke handelingen behoorden tot de orde van de dag," zei de officier vandaag op zitting. Het Openbaar Ministerie (OM) vindt dat zeer ernstig omdat Dow een zogenoemd BRZO-bedrijf is, een bedrijf waar gewerkt wordt met gevaarlijke stoffen: "Dow is een aantal keren door het oog van de naald gekropen waarbij de fabriek, de werknemers, de omgeving en het milieu aan enorme risico's zijn blootgesteld."

Milieuofficier van justitie I. Koopmans hield naar eigen zeggen in haar eis rekening met het feit dat Dow nu alles op orde lijkt te hebben. Ook heeft hij het tijdsverloop meegerekend. Volgens Koopmans zou het totale boetebedrag veel hoger kunnen zijn geweest, namelijk maximaal 10.564.000 euro.

Onderzoek
Het onderzoek naar Dow startte in 2006 na een brand bij een klemband om een metersdikke benzeenleiding. Een klemband is een noodoplossing om een lekkage in de leiding te dichten. In dit geval dichtte de klemband de lekkage niet, waardoor benzeenemissies bleven plaatsvinden. Toch werd het productieproces niet stilgelegd. Pogingen om de lekkage met een soort pasta te verhelpen liepen op niets uit. Omdat vermoedelijk de verkeerde samenstelling pasta werd gebruikt ontstond er een brand op de plek van de lekkage.

Het bedrijf informeerde vervolgens de brandweer onvolledig, waardoor er voorbereidingen werden getroffen om een deel van Terneuzen te evacueren. De werknemers van Dow waren bij dit voorval veelvuldig blootgesteld aan te hoge concentraties benzeen en ook is er een behoorlijke hoeveelheid benzeen ongewild vrijgekomen.

De brand bij de klemband is niet het eerste incident bij Dow. Vanaf 2005 waren er al diverse incidenten. Het OM onderzocht er zeven. In juni 2006 stroomde een vat met benzeen over waardoor benzeendamp in de lucht kwam. In de fabriek - waar werknemers aan het werk waren- ontstond een mogelijk explosieve gaswolk. In september 2006 ontsnapte een explosieve wolk kraakgas als gevolg van een klungelige montage van een zeef, die dienst moest doen als filter. Als gevolg van dit incident heeft er een mogelijk explosieve gaswolk in de fabriek gehangen waar een monteur als mogelijke ontstekingsbron fungeerde.

In maart 2006 werd er in strijd met de vergunning spoelwater met daarin verontreinigde stoffen gedumpt in open goten op het bedrijfsterrein. Het water belandde in de Westerschelde. Benzeendampen kwamen in de lucht, met alle gevaren voor werknemers van dien. In 2008 was er een explosie in de fakkelinstallatie, omdat bij een shutdown van de fabriek niet alle handelingen waren uitgevoerd, terwijl ze wel werden afgevinkt als ‘uitgevoerd'. Het alarm ging af, maar werd genegeerd. Drie uur na het eerste alarm vond een explosie plaats.

Boete
Dow Benelux heeft volgens het OM een vooraanstaande maatschappelijke positie, wereldwijd en in Zeeland. "Toonaangevend in chemie, maar niet toonaangevend in veiligheid" zei de officier op zitting. Dow Benelux claimde destijds in glossy folders dat hun 'responsible care' een inspirerend voorbeeld voor de chemiesector was.

Uit het strafrechtelijk onderzoek kwam een ander beeld naar voren: "Werknemers werden tussen 2005 en 2008 meermalen en langdurig blootgesteld aan gevaarlijke stoffen zoals benzeen, kraakgas en acrylnitril. Er zijn meermalen schadelijke stoffen in het milieu terecht gekomen. Ook werd er slordig omgegaan met montage en demontage van apparatuur. Dow wist uit eerdere analyses of incidenten dat er een gevaarlijke situatie bestond in de fabriek, maar liet na dat gevaar weg te halen."

Bij Dow kwam veiligheid niet op de eerste plaats, zoals bij een BRZO-bedrijf zou moeten. Dow trof volgens het OM niet alle maatregelen die nodig zijn om zware ongevallen te voorkomen of om de gevolgen daarvan voor mens en milieu te beperken. Daarnaast hield Dow zich niet aan vergunningsvoorschriften: "Alles draaide om korte termijn rendement en het doorgaan van de productie."

Dow heeft veel incidenten in strijd met de wet ook niet altijd (tijdig) gemeld aan het bevoegd gezag, dan wel het bevoegd gezag niet de juiste informatie gegeven. Dat vindt het OM ernstig omdat het bevoegd gezag de informatie nodig heeft om te weten welke maatregelen genomen moeten worden om de bevolking te beschermen. De officier vindt een boete van 5 miljoen euro daarom passend voor Dow.

De uitspraak wordt eind februari verwacht.

Zie ook:
- Chemieconcern Dow voor rechter (13-01-2014)